تاریخ استفاده انسان از لباس های نخی، به 5000سال پیش میرسد. لباس نخی اصلا چیست؟ چرا نسبت به بقیه الیاف بیشتر پیشنهاد می شود؟همه ما وقتی به یک لباس فروشی می رویم، برای خرید لباس دلخواهمان معیار هایی داریم. از قیمت کالا گرفته تا کیفیت پارچه و دوخت و جنس لباس. اما کمتر کسی وقتی میخواهد لباس بخرد به این توجه میکند که جنس الیاف پارچه چه تاثیراتی بر دمای بدن و یا سلامت پوست دارد. در این نوشته، میخواهیم لباس نخی، پوشاک محبوب ما در گرمای تابستان و یا روزهای سرسبز بهاری، را معرفی کنیم. اینکه لباس نخی چیست و از چه موادی تشکیل شده، چه انواعی دارد و فواید و معایب آن چیست، موضوع نوشته ی پیش رویتان است.
لباس نخی چیست و چه انواعی دارد؟
گفتنی است که اصلا چیزی به اسم لباس نخی وجود ندارد. جنس الیافی که ما به نام نخی از آن یاد میکنیم، در واقع همان الیاف پنبه ای است. همه لباس ها، لباس نخی هستند، اما این نخ از الیاف گوناگون تهیه می شود. به صورت کلی جنس الیاف پارچه به دو گونه قابل تقسیم است: الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی
الیاف مصنوعی شامل ریون، نایلون و پلی استر می شوند. گرچه این الیاف به ظاهر مقاوم و مانا به نظر می رسند اما پژوهش ها نشان داده اند که این مقاومت میتواند به قیمت سلامتی ما تمام شود! الیاف مصنوعی معمولا از دو ماده ی اساسی تفلون و فرمالدئید تشکیل می شوند که امکان ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. همچنین مواد موجود در الیاف پلی استری، برای معده، کبد، ریه ها و پوست مضر اند. علاوه بر این، الیاف مصنوعی، برای کسانی که از عرق کردن در روزهای گرم سال متنفر اند، اصلا انتخاب خوبی نیست! چرا که جنس این الیاف خاصیت گرما سازی و حفظ حرارت دارد.
در عوض، الیاف طبیعی، بافتی است که در آن ویسکوز که ماده اصلی پنبه است، وجود دارد. اشکال قدیمی این الیاف مثل پشم و ابریشم، جایگاه تاریخی در پوشاک ایرانی دارند. امروزه هم، با استفاده از تکنولوژی های روز، شکل دیگر الیاف طبیعی یعنی الیاف پنبه ای و کتانی برای تولید انواع لباس نخی به کار گرفته می شوند. خاصیت دیگر این جنس از الیاف، تجدید پذیر بودن آنها و جذب و هضم آنها توسط محیط زیست عزیزمان است؛ چراکه خاستگاه اصلی این مواد از طبیعت، گیاهان و جانوران، می باشد.
از انواع این لباس های دوست داشتنی هم میتوان به جین ها، مخمل های نخی راه راه، پارچه های راه راه نخی و پارچه های پنبه ای، شومیز، بلوز، تونیک و کتان اشاره کرد.
ویژگی لباس نخی: مزایا و معایب
لباس های پنبه ای خاصیت هایی دارند که شامل مزایا و معایبی می شود؛ البته شرایط استفاده بسیار در مشخص کردن فایده یا ضرر بودن پوشاک، موثر است.
مزایا:
- الیاف پنبه ای هادی گرما هستند و حرارت بدن را دفع میکنند و از این جهت بسیار خنک اند و برای استفاده در فصول گرم سال، مناسب.
- لباس نخی-پنبه به راحتی شسته و لکه گیری می شود.
- لباس نخی به دلیل دفع رطوبت بدن، مانع رشد باکتری ها و قارچ های پوستی می شود.
- جنس نرم و لطیف پارچه پنبه ای، خواب راحتی به شما عرضه می کند.
- پوست را تحریک و اذیت نمیکنند و باعث خارش نمی شوند.
- این جنس از پارچه آلرژی زا نیست. برای همین برای نوزادان، کودکان و افراد با جنس پوست حساس، این نوع از لباس پیشنهاد می شود.
- با دوام و مقاوم در برابر شست و شو های پی در پی اند.
- در برابر ساییدگی مقاوم اند.
- لباس نخی سبک است و برای استفاده بعنوان لباس خواب و لباس ورزشی مناسب اند.
معایب:
- پس از شستشو اگر خوب خشک نشوند، بوی عرق بدن در آنها باقی میماند.
- لباس نخی خاصیت انقباض دارد. یعنی پس از شستشو آب میرود و کوچکتر از سایز معمول می شود. برای همین هنگام خرید بهتر است یک سایز بزرگتر را انتخاب کنید.
- لباس نخی به راحتی چروک می شود. برای همین بهتر است پس از هربار شستشو یکبار اتو بزنیدشان.
- گرانتر بودن لباس نخی نسبت به سایر البسه
شیوه های مراقبت از لباس نخی:
- هنگام شستشوی لباس، از آب سرد (زیر30 درجه) استفاده کنید.
- بعد از شستشو، لباس را کمی و به آهستگی کش بدهید تا به شکل اولیه خود برگردد.
- برای خشک کردن این الیاف، بهتر است از دمای طبیعی و یا نور خورشید استفاده کنید.
- اگر لباس نخی شما پس از شستشو با ماشین، دچار انقباض شد، شستن دوباره آن در آب سرد و با دست میتواند مفید باشد.
- لباس های نخی پس از شستشو نیاز چندانی به اطو کشیدن ندارند؛ البته در حالی که پس از شستشو آنرا کمی بکشید و در برابر نور طبیعی خشک کنید.
- بهتر است این جنس از الیاف را هنگامی که هنوز کمی رطوبت دارند، اطو کنید. اگرچه استفاده از اطو بخار هم کارساز است.
- مطمئن شوید لباس نخی را حتما پس از خشک شدن به صورت کامل، تا کنید.
- لباس را پشت و رو بشورید.
نحوه شناسایی لباس نخی-پنبه ای از انواع مصنوعی:
متاسفانه برخی از فروشندگان لباس های با الیاف مصنوعی را به جای الیاف طبیعی و پنبه ای، تحت عنوان لباس نخی میفروشند تا اگر شکایتی هم شد، دروغ نگفته باشند و بگویند: خب از نخ دوخته شده!
گرچه شناسایی جنس الیاف لباس بیشتر یک راه تجربی است. راه هایی برای تشخیص لباس های نخی-پنبه ای از سایر اجناس وجود دارد که با دانستن آنها قادر خواهید بود پوشاک مطلوب خود را به راحتی انتخاب کنید.
اگر باتجربه باشید، با دست کشیدن روی جنس پارچه میتوانید پی به این ببرید که پلاستیک است یا نخ یا هردو؛ در غیر این صورت میتوانید تکه ای از نخ لباس را (البته اگر اضافه بود، لازم به کندن نیست!) جدا کرده و بسوزانید. اگر دود سیاه بود و نخ در خود جمع شد، از الیاف مصنوعی است و اگر پودر شد و دود سفید داشت، آن لباس نخی خالص است.
امروز، دنیا بیشتر از هر وقت دیگری از پنبه که فیبر طبیعی است استفاده میکند و دلایل محکمی برای اینکارش دارد. کشت پنبه و به عمل آوری آن در یک تی شرت یا پیراهن، حتی به ما امکان استفاده از باقی گیاه پنبه برای تولید مواد غذایی و کاغذ را میدهد. تجدید پذیری منابع اصلی این پوشاک و کاربرد بهینه آن، به همراه دوام و راحتی اش، موجب شده تا لباس نخی-پنبه ای، طرفداران زیادی در تمام دنیا برای خودش دست و پا کند.
منابع:
https://www.livestrong.com/article/59826-advantages-cotton-clothing/
https://rochi.ir/%D8%AC%D9%86%D8%B3-%D9%86%D8%AE%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F/
https://www.loveyourclothes.org.uk/guides/how-care-cotton
https://tide.com/en-us/how-to-wash-clothes/washing-different-fabrics/how-to-wash-cotton-clothes